Verzuim is een machtig probleem in Nederland. Het eerste kwartaal van 2023 kende een verzuimpercentage van 5,7%, waarvan het grootste deel in de gezondheidszorg. Door de oplopende trend van afgelopen jaren zijn we daarom meer bezig met vitaliteit. In kantoren, met name waar werknemers veelal achter hun computer zitten, wordt al veel gedaan. Maar er kan nog altijd meer worden gewonnen – niet alleen om verzuim tegen te gaan, maar om de algehele vitaliteit te bevorderen. Het begint met het verhelpen van werkgerelateerde klachten (denk maar aan aspecifieke lage rugklachten en RSI). Het aannemen van preventieve maatregelen houdt de vitaliteit in stand. Uiteraard is geen één mens hetzelfde, en iedereen heeft andere behoeften om vitaliteit te waarborgen. Daarom is het van groot belang dat bedrijven inzetten op een breed vitaliteitsprogramma dat op meerdere vlakken succes kan boeken. In deze blog hebben we het voor u op een rijtje gezet.
Een breed probleem
Een studie onder Amerikaanse oogartsen (Tan et al., 2021) toont aan dat musculoskeletale klachten of aandoeningen (MSA’s), zoals nek-, rug- en schouderpijn, wijdverspreid zijn, met 81,4% van de respondenten die dergelijke problemen melden. Hoewel de algehele mate van invaliditeit minimaal was, ervoer een aantal oogartsen matige invaliditeit, wat hun werkzaamheden beïnvloedde en soms leidde tot verminderde werkuren of het stoppen van operaties.
De studie onthulde een complexe relatie tussen MSA-symptomen, praktijkvolumes en ergonomische gewoonten. Dagelijkse of wekelijkse pijnepisodes waren gebruikelijk, wat kan wijzen op een onderdiagnose van MSA-ziekten in deze groep. De correlatie tussen ernstigere invaliditeit, hogere pijnfrequentie en verhoogde werkstress suggereert een rol van MSA-symptomen bij burn-out.
Natuurlijk zijn oogartsen niet de enige groep van de werkende populatie die kampt met (werkgerelateerde) klachten. Zo onderzocht een andere studie (Ortiz-Hernández et al., 2003) de prevalentie en risicofactoren van werkgerelateerde MSA’s bij krantenmedewerkers. De nadruk lag op rugklachten en klachten aan de bovenste extremiteiten. Hogere percentages rugklachten werden vastgesteld dan eerder gerapporteerd en verbanden tussen MSA’s en computergebruik werden bevestigd, waarbij afwijkingen werden toegeschreven aan het “gezonde werknemer-effect”.
Vitaliteit herstellen met een brede aanpak
Een onderzoek uit 2021 (Harari et al., 2021) richtte zich op een innovatieve aanpak om MSA’s bij werknemers te verminderen. Het 22 maanden durende programma omvatte participatieve ergonomie, werkplekoefeningen en acupunctuur op de werkplek. Deelnemers, voornamelijk kantoormedewerkers, ervoeren verbeteringen in spierpijn, houding en werkproductiviteit. Het programma resulteerde in een significante afname van algehele klachten, met opvallende verbeteringen in nek- en hand/polsregio’s. Voor werknemers met aanvankelijke klachten was er een positief effect op pijnintensiteit en frequentie.
De bevindingen van deze studie benadrukken de waarde van deze gecombineerde aanpak voor het verminderen van MSA’s en het verbeteren van het algehele welzijn op de werkplek, wat relevant kan zijn voor diverse werkomgevingen. Wat op kantoren kan werken, zou misschien niet even effectief zijn op een dynamische werkvloer zoals in ziekenhuizen of fabrieken. Het samenstellen van een breed “vitaliteitspakket” zorgt er in dat geval voor dat er meer raakvlakken zijn en dus meer mogelijk is om (het gebrek aan) vitaliteit aan te pakken.
De mogelijkheden zijn eindeloos
Tegenwoordig zijn er verschillende programma’s en overige middelen om vitaliteit te bevorderen. Zo bieden veel werkgevers gratis fruit aan in kantines, worden vitaliteitscoaches voor korte tijd ingehuurd om voorlichting te geven. Ook is er vaak ergonomisch meubilair beschikbaar of worden voor periodieke stoelmassages gezorgd. Bij gebrek aan animo voor het één, kan een werknemer ervoor kiezen om zich aan te sluiten bij een bedrijfs-hardloopprogramma, of een yogacursus. Soms worden zelfs abonnementen op de sportschool vergoed.
In conclusie, het belangrijkste is niet wát men doet, maar dat men actief iets doet om vitaal te blijven tijdens het werk. Het combineren van vele maatregelen blijkt effectiever dan slechts één of twee die niet bij de behoeften van alle werknemers kan aansluiten. En hoe mooi zou het zijn als iedereen mee kan doen?
Bronnenlijst
- https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2023/23/minder-ziekteverzuim-in-eerste-kwartaal-2023
- Nicholas ETan, Brayden T Wortz, Eric D Rosenberg, Nathan M Radcliffe & Preeya K Gupta (2021) Digital Survey Assessment of Factors Associated with Musculoskeletal Complaints Among US Ophthalmologists, Clinical Ophthalmology, 15:, 4865-4874, doi: 2147/OPTH.S341516
- Ortiz-Hernández, L., Tamez-González, S., Martı́nez-Alcántara, S., & Méndez-Ramı́rez, I. (2003). Computer use increases the risk of musculoskeletal disorders among newspaper office workers. Archives of Medical Research, 34(4), 331–342.doi:10.1016/s0188-4409(03)00053-5
- DeniseHarari & Raquel Aparecida Casarotto (2021) Effectiveness of a multifaceted intervention to manage musculoskeletal disorders in workers of a medium-sized company, International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 27:1, 247-257, doi: 1080/10803548.2019.1575052
